Skip to main content

De waterhuishouding

Nederland kent een klimaat met genoeg regen voor de planten.

Probleem is dat het niet altijd mooi verdeeld wordt bezorgd maar dat er vaak teveel in één keer wordt afgeleverd.

Deltaplan

Al eeuwen wordt er door de lagelanders gevochten tegen het water. steeds met als doel het land te beschermen tegen overstromingen door de waterkeringen, het deltaplan en de gemalen.

De laatste jaren groeit het inzicht dat we ook moeten nadenken over tekorten in de zomer en hoe we beter water vast kunnen houden voor extreem droge perioden.

In onze tuin zullen we op eigen schaal ook moeten bekijken of en welke maatregelen we moeten treffen.

Grondwater

Op een bepaalde diepte in de grond zijn alle holten gevuld met water, dit heet het grondwater. vanaf de bovenkant van het grondwater tot het maaiveld heet de grondwaterstand.
De grondwaterstand verschilt van tuin tot tuin en is zeer uiteenlopend. een ideale stand is moeilijk te geven, maar minder dan 40 cm levert voor gewone tuinplanten problemen op. De grondwaterstand schommelt met de neerslaghoeveelheid en de seizoenen, maar zal bij goed doorlatende grond snel zijn eigen niveau weer aannemen.
Funest voor planten is een wisselende grondwaterstand over langere perioden. Bij een lage stand zal de plant dieper wortelen om vocht te vinden, maar bij een natte periode daarna zullen de haarwortels in het water wegrotten zodat bij een volgende droge periode de plant zal verdrogen als gevolg van die natte periode.

Hangwater
In de bovenste grondlaag vinden we lucht, en regenwater wat blijft hangen. Dit zogenaamde hangwater is een belangrijke water buffer voor uw planten. U kunt deze buffer vergroten door een goede structuur van de grond.

Capillaire opstijging
Vanaf het grondwater tot soms bijna aan de oppervlakte, wordt het water opgezogen door de capillairen in de grond. Als planten bij een stabiele grondwaterstand tot aan het capillaire water rijken met de wortels zullen ze nooit verdrogen.

Nieuwe tuin

Grond die diep is losgemaakt en omgewoeld, is vaak de eerste jaren natter omdat het water zijn loop weer moet vinden door de grond. Na een jaar of 4 tot 5 wordt dit vaak veel beter.

In veel nieuwbouwwijken is tegenwoordig het beleid dat hemelwater op een natuurlijke wijze weg moet worden en niet op het riool mag worden geloosd. Op zich een goede zaak maar in de praktijk blijken bepaalde tuinen moeilijk droog te krijgen, omdat ze niet afwateren op de vijver partij die daarvoor is aangelegd in de wijk

Probeer toch een oplossing te vinden, desnoods verhoogde borders o.i.d. Veel planten gaan dood in nieuwe tuinen door te veel water en een wisselende grondwaterstand.

Water afvoer

Bij grote neerslag hoeveelheden moet het overtollige water worden afgevoerd in een normale tuin. Het snelst gaat dit bovengronds door greppels en sloten. Op moeilijk af te wateren plekken kan het plaatsen van een afvoerput uitkomst bieden.

Laatst zag ik dat bij een goed aflopende tuin een grondwal langs de erfgrens was aangebracht, waardoor het water niet meer weg kon. Leg in dergelijke gevallen een afvoerbuis onder de grondwal door naar lager terrein.

Zorg dat water van grote terrassen en tuinschuurtjes niet in de tuin loopt, maar via putjes en of een buis wordt afgevoerd.

Storende lagen

Water problemen ontstaan vaak door storende lagen in de grond. Het grondwaterpeil is dan laag genoeg maar het water kan er niet aan toe zakken. Boven de storende laag ontstaat een wisselende grondwaterstand die vaak veel te hoog is. En in droge perioden hebben we geen capillaire opstijging. Storende lagen kunnen van nature voorkomen als leemlagen of grondplaten. In veel gevallen ontstaan bij nieuwe huizen storende lagen door na de bouwactiviteiten geen goede grondbewerking uit te voeren.

Tijdens de bouw kan met allerhande zwaar materieel rond de woning zijn gereden wat de grond heeft verdicht. Ook een graszode die niet is stuk gemaakt kan, als er zo een laag grond wordt opgebracht, later een storende laag gaan vormen. Een storende laag spoort u op door een gat te graven. Als u in natte grond op een harde laag stuit waaronder de grond gelijk veel droger is hebt u hem gevonden.

Als de tuin klaar is wordt het een hele klus, maar voor u begint met de tuin heeft een Hydraulische kraan de grond zo voor u omgespit zo diep als nodig is. Let er daarbij wel op dat de beste grond bovenaan komt.

Drainage

Te veel water in de grond is slecht voor bodemleven en plantenwortels. Als dit door een te hoge grondwaterstand of storende lagen niet wegzakt in de grond zult u moeten draineren.

Bij een storende laag die niet is te verwijderen moet u er over of erdoor.

Horizontaal draineren
Bij deze methode legt u de buizen horizontaal boven de storende laag op 60 tot 90 cm diepte. De uitloop van het drainagesysteem bepaald voor een belangrijk deel hoe diep u kunt gaan. Hoe dieper de buis ligt, hoe verder de buizen van elkaar kunnen liggen. Houdt naar de uitloop een afschot aan van plm. 2%.
Kunt u het drainagesysteem geen goede uitloop geven omdat er geen sloot in de buurt is, of het grondwater is veel te hoog dan kunt u een uitloop maken in een opvangput waaruit u het water weg pompt. Dit heet een gesloten systeem. In extreem droge perioden kunt u zo ook water in de buizen laten lopen.
Als materiaal gebruiken we tegenwoordig geperforeerde kunststofribbel-draineerbuis met een kokosvezel omwikkeling. deze kunt u zonder verdere afdekmaterialen zo in de grond leggen.

Verticaal draineren
Als het grondwater laag genoeg staat maar het water kan er niet naartoe zakken, dan kunt u gaten boren tot ruim onder de storende laag.
Gebruik hiervoor een grondboor waarmee u gaten recht naar onderen boort. Stort deze tot boven de storende laag vol met grof grind. Voor het beste resultaat op langere termijn plaatst u eerst een geperforeerde buis in de grond die u boven afdekt.